Stel je mondeling examen efficiënt op

Mondeling examen

Wat is het?

Een mondeling examen is een examenvorm waarbij je via een gesprek met een of meerdere studenten nagaat in welke mate de student(en) de leerinhouden beheerst/beheersen. Meestal bestaat het examen uit een aantal open vragen die mondeling worden beantwoord. Er zijn verschillende varianten mogelijk, afhankelijk van de voorbereidingstijd, de functie van de schriftelijke voorbereiding, de functie van de bijvragen en het soort evaluatie.

Waarom belangrijk?

Het mondeling examen is bij uitstek geschikt om een aantal specifieke vaardigheden en attitudes te evalueren die je moeilijk met behulp van een schriftelijk examen kan toetsen, zoals:

De student heeft een professionele attitude;
De student kan een redenering opbouwen;
De student kan een standpunt mondeling verdedigen;
De student kan een complex begrip helder uitleggen;
De student kan oplossingenstrategieën hanteren en out-of-the-box denken;
De student kan ideeën structureren;
De student hanteert een bepaald taalgebruik, heeft een bepaalde expressie;
De student kan snel en ad rem antwoorden op een vraag.

Een mondeling examen kan zowel voor- als nadelen hebben voor lectoren en studenten.

Een voordeel voor de lector is dat je de leerinhouden op een flexibele manier kan bevragen. Je kan bijvoorbeeld ad hoc vragen bijstellen of inspelen op de antwoorden van de student. Kleine fouten van studenten kunnen door het stellen van bijvragen uitgeklaard worden: gaat het om een vergissing, minder goede kennis, stress?

Een student die alles van buiten leert zonder de inhoud echt te begrijpen, valt tijdens een mondeling examen vaak door de mand.

Een nadeel voor de lector is dat mondeling examineren tijdsintensief kan zijn, zeker bij grote studentengroepen.

Sommige studenten ervaren het mondeling examen als een persoonlijke, uitdagende en motiverende evaluatievorm. Voor andere studenten veroorzaakt deze evaluatievorm extra spanning en stress.

Hoe doen?

Het mondeling examen opstellen en voorbereiden

Stap 1

Schrijf de examenvragen op voorhand uit en maak hierbij gebruik van een toetsplan . Deze tabel/matrix helpt om een representatief examen op te stellen, doordat je expliciet de link legt tussen leerdoelen, -inhouden en examenvragen. Denk hierbij na over welke inhouden het belangrijkste zijn en dus meer of uitgebreider aan bod moeten komen in het examen.

TIP

Leg je examenvragen voor aan een collega-lector: vond hij/zij de vraag duidelijk, heeft hij/zij voldoende informatie met wat je in je verbetersleutel opnam, wat zou hij/zij toevoegen, aanpassen of weglaten?

Stap 2

Bereid een antwoordmodel of een verbetersleutel voor die je gebruikt bij de beoordeling of expliciteer de criteria waaraan het antwoord minimaal moet voldoen. Op die manier beperk je het risico om bij de beoordeling strenger of milder te worden naargelang het antwoord van de vorige studenten.

Stap 3

Informeer je studenten goed over de procedure van het examen en over de aard van de (bij)vragen.

Stap 4

Denk op voorhand al na over mogelijke bijvragen die je kan stellen en over hoe je deze zal quoteren. Tijdens het examen kan je immers de neiging hebben om meer bijvragen te stellen over een onderwerp dat de student niet kent of net zeer goed kent, ten koste van vragen over andere onderdelen van de leerinhouden.

Het mondeling examen afnemen

Stap 1

Werk met een fichebak met examenvragen. Studenten kiezen hieruit willekeurig en blindelings hun examenvragen. De willekeurigheid vergroot de kans op een representatief examen, de fichebak bevat dus idealiter meer vragen over de belangrijkste topics.

Stap 2

Gebruik het antwoordmodel. Maak aantekeningen tijdens het gesprek (zoals korte kernwoorden, ‘x vergeten’, ‘fout bij y’, ‘goed verband gelegd met z’) zodat je de antwoorden van de student achteraf terug voor de geest kan halen. Dat maakt het beoordelen eenvoudiger en betrouwbaarder.

Stap 3

Laat studenten hun kladblad indienen zodat je er bij het verfijnen van je beoordeling achteraf nog naar kan teruggrijpen.

Stap 4

Noteer tijdens het examen reeds een richtcijfer maar geef pas nadat alle examens zijn afgelopen, een definitief cijfer.

Stap 5

Noteer de bijvragen die je stelde en de antwoorden die de student gaf zodat je hier later naar kan teruggrijpen. Waak erover dat bijkomende vragen het antwoord niet suggereren.

Post-toetsbeleid na het mondeling examen

Blik na het examen terug op de resultaten en de gegeven antwoorden. Op die manier krijg je waardevolle informatie over de moeilijkheidsgraad en duidelijkheid van de examenvragen (welke vragen werden goed beantwoord, welke minder, bij welke vragen stelde je systematisch bijvragen, …) en over de leerinhouden (welke zijn gekend, waar is nog meer uitleg nodig, …).

Bijvoorbeeld:

Bundel de antwoorden en scores per vraag (over alle studenten heen);
Analyseer of er vragen zijn met extreem lage of hoge scores;
Vergelijk de score op elke afzonderlijke vraag met de totaalscore;
Bekijk de eventuele probleemvragen met peers;
…

Bron: http://www.kuleuven.be/onderwijs/evalueren/mondeling#section-0

Meer weten?

Neem de checklist mondelinge en schriftelijke examens door.

CHECKLIST-mondelinge-en-schriftelijke-examens_2_finaal Download