Lesmateriaal afstemmen op dyslectici én studenten met mogelijke taalachterstand

Wat is het?

Dyslexie heeft een neurologische oorzaak, is vaak erfelijk en niét geneesbaar! Deze studenten hebben problemen met woordidentificatie (lezen) en schriftbeeldvorming (schrijven). 

Ze hebben vaak moeite met logisch-geordende lijsten (woordenlijsten, kenmerken, …) en met multi-tasking tov serial tasking (luisteren én schrijven tegelijk). 

Problemen op woordniveau 

  • Werkwoordvorming, verdubbeling, tussenletters, homofonen 

Problemen op zinniveau 

  • Functiewoorden (lidwoorden, voorzetsels, voegwoorden, …) 
  • Leestekens 
  • Hoofdlettergebruik 
  • Samenhang complexe zinnen 

Perifere problemen 

  • Meer tijd nodig voor het lezen van teksten, opgaven, vragen 
  • Langzame en beperkte woordherkenning 
  • Luidop lezen 
  • Beperkt inzicht in onsamenhangende informatie (structuur noodzakelijk) 

Dit alles leidt tot langere verwerkingstijd! 

Wat doet Howest momenteel? Er is een Howest-beleid waarbij faciliteiten worden aangeboden voor studenten met dyslexie. Het gaat meestal om (individuele) sticordi maatregelen: stimuleren, compenseren, remediëren en dispenseren. 

NOG BETER is inclusief onderwijs aanbieden door lesmateriaal af te stemmen op studenten met dyslexie, wat ook ten goede komt aan élke student die mogelijk een taalachterstand heeft dat nog niet is vastgesteld. 

Hoe doen?

Hoe kan je bepaalde valkuilen als docent vermijden? Zorg voor: 

  • gestructureerde lessen: lesstructuur voorzien in cursus (inhoudsopgave en titels), op bord, op powerpoint, … 
  • korte heldere instructies: weinig abstract taalgebruik 
  • bij schrijfopdrachten: geef àlle studenten voldoende tijd en gebruik van laptop 
  • bij examens: vragen hardop voorlezen, vermijd meervoudige vragen 
  • bij cursusmateriaal, hand-outs, oefeningen, toetsen, examens, … : eenvormigheid en leesbaarheid! (zie lettertype en –grootte) 
  • bij PPT: structuur visueel maken, invulruimte met onderstreepte ruimte (geen puntjes) 
  • bij woordenlijsten: niet alfabetisch, wel thematisch of per woordsoort met liefst voorbeeldzinnen 
  • bij taalbeoordeling: geen globale beoordeling (taal/spelling als afzonderlijk onderdeel zien) 

Welke lay-out tips kunnen een document voor élke student beter maken? Welke lettertypes zijn aan te bevelen? 

  • Lettertypesoort: schreefloze letters met duidelijke stokken (Arial, Calibri, Tahoma, Verdana, Comic Sans MS), 
  • Lettertypegrootte: voldoende groot, min 12 punten 
  • Voldoende regelafstand maar ook niet te veel: max 1,5 
  • Niet onderstrepen maar wél vet of cursief 
  • Nooit invullen! 
  • Voldoende witruimte in bladspiegel 
  • Voldoende invulruimte 

Goed om weten: 

  • Comic Sans MS leest trager 
  • Calibri leest 1,34 x sneller dan Comic Sans 
  • Arial leest 1,22 x sneller dan Comic Sans 

Trager lezen -> info krijgt meer tijd om door te dringen, info wordt langer verwerkt, info wordt beter opgeslagen in geheugen. 

 

GOED OM WETEN als docent 

  • Dyslexie is blijvend 
  • Niet ongeconcentreerd of ongemotiveerd 
  • Verwerken informatie ànders en hebben meer tijd nodig 
  • Niet-gestructureerde leerstof is moeilijk te studeren 
  • Reageren langzamer op klassikaal gestelde vragen 

Bron:

Wat is dyslexie. Opgehaald van Dyslexie.be: https://www.dyslexie.be/wat-is-dyslexie/ 

Hofmeester, N. (2014). Studeren met dyslexie : informatie, praktische aanpak, noodzakelijke ontwikkelingen.  Antwerpen: Garant 

Tops, W.; Booms, G. (2013). Dyslexie en moderne vreemde talen: gids voor leerkrachten, hulverleners en ouders. Antwerpen: Garant