Korte reflectiemethodieken

Inspiratie vanuit Scrum

Wat is Scrum?

Scrum is een framework om op een flexibele manier (software)producten te maken. Er wordt gewerkt in multidisciplinaire teams die in korte sprints (iteraties, timeboxes), met een vaste lengte van 1 tot 4 weken, werkende (software) producten opleveren. Scrum is een methodiek die kan gebruikt worden in agile development.

Agile development staat voor het juiste ding opleveren op de juiste manier. Dit vergt heel veel en continue communicatie en interactie met elkaar en met de stakeholders. De bedoeling van alle agile methodieken bestaat erin om zo tastbaar mogelijke resultaten tussentijds voor te leggen aan de juiste mensen, om zo vlug te kunnen bijsturen.

Scrum is een methodiek waarbij het proces van communicatie wordt gestructureerd en gestandaardiseerd in 4 types meetings:

  • Daily scrum: problemen van de afgelopen en plan voor de komende 24u. Dit leidt tot bijsturen binnen een team
  • Sprint retrospective: Het team evalueert hun samenwerking en de voortgang.
  • Planning-scrum: doel bepalen en een plan opstellen of wijzigen.
  • Sprint review: presentatie van een (tussen)resultaat aan de product owner en de bespreking van het vervolg: zijn de prioriteiten nog dezelde? Moeten er dingen anders? …?

Het team wordt begeleid door een scrummaster, die een faciliterende rol heeft. De Product Owner of Producteigenaar, is de klant of opdrachtgever, of een vertegenwoordiger daarvan. Hij of zij specificeert de gewenste resultaten, meestal in de vorm van user stories.

Wat is een Scrum Retrospective?

Aan het einde van een sprint reflecteert het team samen – los van de inhoud – op het teamproces, hun werkwijze, en de onderlinge relaties. Ieder team is samengesteld om een specifiek doel te bereiken. Het bereiken van dat doel is alleen mogelijk wanneer er samengewerkt wordt. En samenwerken gaat niet altijd vanzelf. Dergelijke Agile Retrospective op frequente basis zorgt ervoor dat een groep individuen transformeert tot een organisme dat zich als 1 geheel beweegt, niet als afzonderlijke delen.

Retrospective methodieken = korte reflectiemethodieken

Er bestaan diverse concrete methodieken om aan de slag te gaan met de retrospective. Deze methodieken zijn eveneens toepasbaar voor andere reflectie- of evaluatiemomenten, los van Scrum. Laat je dus naar hartelust inspireren!

Een concreet voorbeeld: Zeilboot retrospective

De zeilboot retrospective helpt te identificeren wat de risico’s en vertragingen zijn en wat er nodig is om de vooraf opgestelde doelen te bereiken. De techniek onthult alle dingen die goed gaan, maar ook zaken die beter kunnen worden uitgevoerd binnen een team.

Je begint de retrospective door een landschap te tekenen op een whiteboard of flip-over. Het landschap bevat een zeilboot, rotsen, wolken en een eiland.

zeilboot

De onderdelen van het landschap staan voor:

  • Eiland: vertegenwoordigt de doelen / visie van het team. Er wordt elke dag gewerkt om het eiland te bereiken,
  • Rotsen: vertegenwoordigen de risico’s die je tegen kunt komen tijdens de reis,
  • Anker: vertegenwoordigt alles wat vertragend kan werken tijdens de reis,
  • Wolken en wind: vertegenwoordigen alles dat helpt het doel te bereiken.

Meer info: https://blog.kabisa.nl/effectieve-retrospectives/

Voorbeeld van een retrospective van een groep studenten uit het opleidingsonderdeel Project I (semester 2) van TI:

Veel meer inspiratie vinden jullie onder andere via deze linken:

Methodiek om van iedereen input te krijgen: 1-2-4(-all)

In groepen zijn er altijd mensen die meer het woord nemen en anderen die niks of niet veel durven zeggen. Zo gaan wel eens waardevolle ideeën verloren of wordt een nuttige inbreng wel eens gemist. Bij de retrospectives werd de studenten gevraag om te werken via de 1-2-4(-all) methode te werken:

  1. je krijgt 1 of 2 minuten om eerst je eigen 2 belangrijkste ideeën op post-its te zetten.
  2. je gaat per 2 zitten, legt je post-its samen en komt opnieuw tot 2 nieuwe post-its. Die hou je over.
  3. je gaat per 4 zitten (of met de hele groep samen), je bespreekt de post-its die er zijn, en je houdt er opnieuw 2 over.
  4. in grotere groepen leg je dan alles post-its samen en discussieer je erover (vaak is dit gemodereerd), tot je er opnieuw 2 ideeën overhoud. Binnen het project is de ‘all’-step niet nodig, aangezien de groepen 4-6 personen zijn.

Op basis hiervan kun je dan actiepunten gaan bepalen voor de volgende sprint.

Methodieken voor zelfreflectie

Daarnaast gebruiken de lectoren enkele concrete methodieken voor de zelfreflectie die verwacht worden binnen Project I. Hiervoor zijn documenten voorgemaakt en als opdracht toegevoegd aan LEHO.

Op het einde van elke sprint, vullen de studenten 3 feedback-documenten in. Eén hiervan is een zelfreflectie, waarbij er van methodiek gewisseld wordt
De opdracht omtrent zelfreflectie met behulp van Johari-Window. De student kan in LEHO het document invullen in indienen. De STARR(T)-methodiek wordt telkens herhaald om in een finale laatste stap toe te passen: selecteer de drie meest relevante items en gebruik de STARR(T)-methode om te reflecteren over jouw gedrag tijdens de afgelopen sprint.

Het gaat om volgende methodieken:

STARR(T): https://www.scribbr.nl/stage/starr-methode/

Johari Window: https://www.selfawareness.org.uk/news/understanding-the-johari-window-model

Gibb’s reflective cylce: https://www.ed.ac.uk/reflection/reflectors-toolkit/reflecting-on-experience/gibbs-reflective-cycle

Kernkwadrant van Ofman: https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/kernkwadrant-ofman-theorie/

Bronnen

https://nl.wikipedia.org/wiki/Scrum_(softwareontwikkelmethode)

https://agilescrumgroup.nl/wat-is-scrum-werken/

https://agilescrumgroup.nl/retrospective-vormen-ideeen-voorbeelden/

Deze blogpost is uitgewerkt op basis van de input van Kurt Sys, opleiding Toegepaste Informatica.