Genderdiversiteit leeft harder dan ooit. Ook binnen het hoger onderwijs kunnen we niet achterblijven op deze maatschappelijke tendens die heel wat in beweging lijkt te zetten. Een stijgende aandacht voor genderdiversiteit en -inclusiviteit is dan ook een meer dan wenselijk gegeven. De tijden van de enge binaire opdeling, gebaseerd op de biologische categorieën man-vrouw, zijn ondertussen lang verleden tijd. Maar wat is dat nu zo’n genderinclusieve school en hoe kunnen we hier aandachtig voor zijn?
Read MoreMatchen van student en stageplaats: stagemarkt als good practice
Heb je een groot aantal studenten in jouw opleiding die zelf een stageplaats moeten zoeken? Al eens gedacht aan een stagemarkt?
Sinds enkele jaren slaan de bachelor- en graduaatsopleidingen Toegepaste Informatie, Multimedia en Creative Technologies, Digitale Vormgeving, Internet of Things, Programmeren en Systeem- en Netwerkbeheer de handen in elkaar en organiseren zij bij de start van het academiejaar een stagemarkt voor hun studenten. Ze gaan hiervoor op een gestructureerde manier te werk.
“We merkten meer en meer dat de schaalgrootte van onze groeiende opleiding vroeg om een andere aanpak, en dat we ook efficiënter kunnen werken door de krachten over opleidingen heen te bundelen. Sommige bedrijven kunnen immers verschillende ICT-profielen tewerkstellen. Door de samenwerking over steden heen (Brugge en Kortrijk) kozen we voor een centrale locatie voor de organisatie van onze stagemarkt, namelijk Roeselare”, zegt Kristien Roels, stagecoördinator Toegepaste Informatica en Programmeren.
De stagemarkt is een netwerkevenement* waarbij bedrijven en organisaties hun eigen ‘standje’ hebben. De studenten die een stageplaats zoeken, gaan dan proactief bedrijven aanspreken waar men stage wil gaan doen. De gesprekken gaan door in de namiddag nemen de vorm aan van een speeddate van 15min die de student vooraf moet reserveren bij het bedrijf of de organisatie naar keuze. Centraal daarbij is de eerste kennismaking: voor verdere praktische afspraken dienen ze nog een aparte afspraak te maken. Eens ze op de stagemarkt een ‘mondelinge deal’ hebben met een bedrijf, wordt dit geregistreerd in de stagetool en kunnen verdere inhoudelijke afspraken worden gemaakt.
Kristien: “Uiteraard trekken onze studenten hier niet onvoorbereid naartoe: de stagemarkt vindt plaats tijdens de kick-off week en de studenten worden hier enkele dagen op voorhand op voorbereid: ze gaan hun CV opmaken en krijgen een sollicitatietraining. Ze verzamelen informatie over bedrijven die hen aanspreken en bereiden ook de gesprekken voor.”
Omdat de stagemarkt zo populair is (meer dan 100 bedrijven of organisaties zijn aanwezig) hebben we er ook voor gekozen om de dag zo efficiënt mogelijk in te delen. Voor ze in de namiddag in interactie gaan met elkaar, staan in de voormiddag twee aparte infosessies gepland voor respectievelijk studenten en werkgevers:
- De stagecoördinatoren en -begeleiders geven praktische en inhoudelijke uitleg over de stage aan studenten
- De opleidingsverantwoordelijken stellen de opleiding voor en geven praktische en inhoudelijke uitleg over de stage aan de bedrijven
“De stagemarkt gaat wel gepaard een met niet te onderschatten administratief luik (uitnodigingen versturen, reservaties, lunch, inschrijvingspagina, te reserveren tijdslots voor speeddates, tevredenheidsenquête nadien, opvolgen van studenten…), die we dankzij de administratieve krachten van de clusters kunnen opvangen. Tijdens corona hebben we het event online laten doorgaan en dat was iets minder werk, maar onze enquêtes leerden dat we dit in de toekomst toch best weer fysiek organiseren. De menselijke interactie tijdens zo’n speeddate is erg waardevol”, aldus Kristien.
Meer weten
- * Voor de stagemarkt van deze opleidingen betalen de deelnemende bedrijven en organisaties een bijdrage, dit om de kosten te dekken. Het is te overwegen maar uiteraard te bekijken per sector / type werkveld in welke mate dit mogelijk is.
- Ook de cluster Business & Media in Kortrijk en de graduaatsopleiding Bouwkundig Tekenen organiseren dergelijke events, respectievelijk onder de naam ‘Job Splash’ en een stagemarkt.
- Meer weten over werkplekleren? Contacteer stefanie.sercu@howest.be
Hoe lesgeven in een interculturele context?
Internationalisering krijgt wereldwijd steeds meer aandacht, ook in het hoger onderwijs. Vanzelfsprekend biedt deze realiteit vele (leer)kansen, maar het zet ons ook voor enkele uitdagingen. Hoe kan je hierop inspelen?
In deze blogtip delen we graag een leidraad van het ExpertiseCentrum Hoger Onderwijs van Universiteit Antwerpen. Hierin staan concrete valkuilen en bijhorende handvaten in de omgang en communicatie met (inkomende) studenten die een andere thuiscultuur hebben dan de Vlaamse.
Als kapstok van het document komen zes mogelijke barrières aan bod, gebaseerd op Barna (1997):
- Angst, met daaraan gekoppeld ‘culturele shock’
- Aannemen van gelijkenissen of verschillen terwijl die er niet zijn
- Etnocentrisme
- Stereotypen en vooroordelen
- Non-verbale misverstanden
- Taalverschillen
- Interculturele conflicten
Bij wijze van voorbeeld en voorproefje zoomen we alvast in op de barrière rond het aannemen van gelijkenissen en verschillen terwijl die er niet zijn.
We gaan er soms van uit dat ons onderwijssysteem gelijk(aardig) is aan het onderwijssysteem van instromende studenten. Dit is echter vaak niet het geval. Zo kan bijvoorbeeld de voorkennis van de studenten sterk verschillen. Ga hierover in gesprek of neem een toets of quiz af om te weten hoe het met de voorkennis gesteld is. Ook evaluatie wordt wereldwijd divers ingevuld. Bijvoorbeeld mondelinge examens zijn in veel gevallen niet gebruikelijk. Ook de onderwijscultuur kan sterk verschillen. Bijvoorbeeld de mate van hiërarchie/afstand of de verwachtingen rond actieve participatie. Daarnaast kan een lesgever ook verschillen aannemen waar er eigenlijk gelijkenissen zijn.
De beste manier om hier tegenin te gaan is om niet zomaar aan te nemen dat iets of iemand verschillend of gelijkend is zonder dit na te gaan. Ga in gesprek. En stel de verwachtingen naar alle studenten toe heel duidelijk (bvb. verwachtingen m.b.t. participatie in de les, hoe er geëvalueerd wordt, hoe men jou mag aanspreken…). Zo weet iedereen – de culturele verschillen in acht nemend – waar naartoe gewerkt wordt en op welke manier.
Meer weten
Lees meer over de andere barrières via dit document van het ExpertiseCentrum Hoger Onderwijs van Universiteit Antwerpen.
Lees de tips die dienst Internationalisering verzamelt op hun sharepointpagina Professionalisering Internationalisering. Onder het kopje International Classroom vind je nog 2 andere relevante bronnen terug.
Andere relevante blogposts
Volledig digitaal alternatief voor Orientation Week.
3, 2, 1 Differentiëren
Bron
Barna, L. M. (1997). Stumbling blocks in intercultural communication. In Samovar, L. A., &Porter,R. E., (1997). Intercultural communication (eighth ed). Belmont, ca: Wadsworth Publishing
ExpertiseCentrum Hoger Onderwijs. (2022). Lesgeven in een interculturele context: mogelijke valkuilen en tips. https://medialibrary.uantwerpen.be/files/53980/27e0c57c-9de8-45c9-b3ac-19f92c3feead.pdf?_gl=1*cfmvx5*_ga*MjEzMDA2NjYxMS4xNjM5MTQzMTg4*_ga_WVC36ZPB1Y*MTY2NDQ2MDYwOS4yLjEuMTY2NDQ2MjMyNS42MC4wLjA.&_ga=2.226098841.225327979.1664460610-2130066611.1639143188
Digitale toegankelijkheid van een Word-document
Wat is het?
Digitale toegankelijkheid van leeromgeving en cursusmateriaal zorgt ervoor dat elke student, met of zonder beperkingen, optimaal kan participeren aan het academisch gebeuren en dus maximale leerkansen krijgt. Iedereen is immers gebaat bij overzichtelijke documenten, vlot navigeerbare websites, helder taalgebruik …
We focussen in deze blog op toegankelijke Word-documenten.
Waarom?
Door bij de opmaak van documenten met een aantal aandachtspunten rekening te houden, is er achteraf nauwelijks extra werk om deze bruikbaar en toegankelijk te maken voor iedereen.
Welke documenten?
Een Word-document is het meest toegankelijke formaat voor tekstbestanden. Studenten kunnen de tekst gemakkelijk zelf bewerken (lettergrootte, lettertype, kleur …), vlot voorleessoftware gebruiken, de cursus omzetten naar braille …
Hoe doen?
De ingebouwde functies van Word correct toepassen zorgt voor een maximale toegankelijkheid en faciliteert nadien toegankelijke PDF-documenten (belangrijk bij gebruik van compenserende software).
Instellingen, structuur en lay-out
- Gebruik opmaakstijlen. De groep ‘Stijlen’ vind je in het tabblad ‘Start’
- Maak opsommingen via ‘Start – Alinea Opsommingstekens of Alinea Nummering of Lijst met meerdere niveaus’
- Gebruik voor tekst in kolommen geen ‘Tabel’ maar gebruik een kolomopmaak via tabblad ‘Indeling – Pagina-instelling – Meer kolommen’
- Stel de taal van het document in. Dit is belangrijk in functie van gebruik compenserende software. Bij gebruik van meerdere talen is het aangewezen de stukken die in een andere taal staan, te selecteren en hiervoor de juiste taal in te stellen. Dit doe je via het tabblad ‘Controleren – Taal – Controletaal instellen’.
- Gebruik een schreefloos lettertype (Arial, Calibri of Verdana) met minimum lettergrootte 12 en regelafstand 1,5.
- Gebruik beter vet dan cursief. Gebruik geen volledige woorden in hoofdletters en geen onderstreepte tekst.
- Lijn de tekst links uit: dit verhoogt de leesbaarheid.
- Zorg voor voldoende contrast tussen achtergrond en kleurcombinaties van de tekst.
- Gebruik hyperlinks op de volgende manier: selecteer het kernwoord, de tekst of afbeelding waaraan je de link wil koppelen en plaats daar een hyperlink achter. Vermijd het gebruik van ‘klik hier’ met hyperlink.
Tabellen en afbeeldingen
- Maak een tabel op via ‘Invoegen – Tabel invoegen’ (niet via tabtoetsen en spaties) en vermijd samengevoegde cellen in een tabel.
- Zorg dat de tabelkop herhaald wordt indien tabellen over meerdere pagina’s lopen. Klik met rechtermuisknop op de tabel, ga naar ‘Tabeleigenschappen’, tabblad ‘Rij – Rij als veldnamenrij herhalen op iedere pagina’.
- Zorg dat de informatie begrijpelijk is als de tabel rij per rij gelezen wordt.
- Onderbreek de tekst niet, maar plaats de figuur of tabel onder of boven de tekst.
- Voorzie elke figuur of tabel van een tekstbeschrijving of passende titel (belangrijk bij gebruik van compenserende software). Klik met de rechtermuisknop op de afbeelding om het dialoogvenster te openen. Klik dan op ‘Indeling en eigenschappen’. Hier kan je de ‘Alternatieve tekst’ ingeven. Bij gebruik van voorleessoftware worden de afbeeldingen dan toegankelijk voor mensen met een visuele beperking. Ook symbolen, vormen, SmartArt en tekeningen hebben een alternatieve tekst nodig in Word.
Bronnen:
AnySurfer bijdrage rond toegankelijke Word-documenten.
Leidraad universeel ontwerp SIHO
Relevante blogtip:
Lesmateriaal afstemmen op dyslectici én studenten met mogelijke taalachterstand.
Een portfolio op opleidingsniveau aan de hand van de Portfoliumtool!
Ben je op zoek naar een instrument om studenten te begeleiden doorheen het opleidingsprogramma? Wil je de leerresultaten inzichtelijk maken? Wil je reflectie op een gestructureerde manier aanpakken? Of wil je zelfregulerend leren stimuleren? Ben je zoekende naar een tool die studenten kunnen gebruiken om hun werken te verzamelen? Ben je op zoek naar een tool om de competentie-ontwikkeling tijdens het werkplekleren inzichtelijk te maken?
Wanneer je in de opleiding met één van bovenstaande vragen zit, dan kan een portfolio een mogelijk een antwoord bieden!
Sinds november 2020 is een nieuwe tool gekoppeld aan Canvas, namelijk Portfolium. Aan de hand van deze portfolio tool kunnen studenten hun opdrachten en werken centraliseren, en later ook gaan presenteren aan toekomstige werkgevers of stageplaatsen.
Enkele mogelijkheden van de tool staan hieronder opgelijst.
- De tool is geïntegreerd in Canvas. Opdrachten en taken vanuit Canvas kunnen dus rechtstreeks in het portfolio worden toegevoegd.
- Een pluspunt is dat een student ook na afstuderen een beroep kan doen op zijn portfolio via export of permanente toegankelijkheid. Het portfolio is gekoppeld aan de leeromgeving, maar staat daar ook los van en blijft beschikbaar.
- Een student kan aan externen toegang verlenen tot zijn portfolio (of een deel daarvan).
- Een student kan zijn portfolio linken aan andere professionele netwerken bv. LinkedIn.
- Portfolium laat toe om een diversiteit aan opdrachten bv. documenten, audio-visuele werkstukken, fotoreportages mooi weer te geven én om een combinatie van werkstukken in één opdracht te integreren.
Leidraad op opleidingsniveau
Daarnaast ontwikkelde de werkgroep ook een leidraad ‘portfolio op opleidingsniveau’. Deze leidraad dient als handvat voor de opleiding om een portfoliobeleid uit te werken op opleidingsniveau.
Het document staat stil bij de belangrijke elementen waarvoor je oog moet hebben om een portfolio te integreren in de opleiding. De leidraad start met de contextschets, gevolgd door een stappenplan om een portfolio te integreren op opleidingsniveau. Dit is een eerste en belangrijke stap vooraleer je het portfolio gebruikt in de praktijk.
Leidraad en leerpad raadplegen?
Om lectoren en studenten wegwijs te maken met de Portfolium-tool ontwikkelde de werkgroep een leerpad op Leho. Het leerpad en de bijhorende leidraad kunnen via deze weg geraadpleegd worden.
De SharePoint van dienst onderwijs wordt aangevuld met good practices over de portfolio-uitrol enerzijds en activiteiten verbonden aan portfolio (reflectie, evaluatie…) anderzijds. Neem zeker een kijkje!
Indien jullie met de opleiding zelf interessante praktijkvoorbeelden hebben of aan de slag willen met de tool, neem dan zeker contact op (janne.verhaeghe@howest.be).
Andere relevante blogtips?
Een leer-, evaluatie- of showcase instrument: Driemaal portfolio!
Flashcards
Ondersteun memorisatie bij je studenten
Wat is het?
Hoeveel nadruk we ook leggen op inzicht en toepassing, ook in het hoger onderwijs is het memoriseren van concrete leerinhouden noodzakelijk. Denk maar aan het onthouden van historische data, medische termen, Engelse woordenschat, vakterminologie… Het memoriseren van dergelijke inhouden is vaak uitdagend.
Om dit proces te vergemakkelijken, zijn allerlei technieken mogelijk. Het gebruik van Flashcards of Flipkaarten is daar één van. Misschien komen er nu wel herinneringen terug aan je eigen tijd in het eerste leerjaar, waar je aan de hand van eenvoudige flipkaartjes in een doosje je eerste woordjes leerde lezen?
Naast dergelijke papieren versies zijn er ook allerlei apps waarmee je flashcards kan ontwikkelen. Deze bieden vaak nog wat extra functies om het leren te ondersteunen in vergelijking met de papieren versies.
Hoe doen?
Er bestaan diverse kwalitatieve apps. Voor een overzicht kan je bijvoorbeeld terecht op deze blog. Verschillende van deze apps zijn echter niet volledig gratis en ook niet alle apps maken gebruik van de functie “Spaced Repetition”. Eén app die hier wel aan voldoet is ANKI. De lay-out is helaas niet zo aantrekkelijk, maar de app is zeer krachtig voor het ondersteunen van memorisatie.
Na het downloaden, kan je onderstaande tutorial raadplegen om meer te weten te komen over het gebruik. De tutorial is vrij uitgebreid en geeft vanaf minuut 6 ook enkele meer gevorderde tips. Er zijn ondertussen ook enkele kleine updates, maar het principe blijft hetzelfde.
Waarom belangrijk?
Zoals hierboven vermeld maakt Anki gebruik van het principe Spaced Repetition. Deze leerstrategie verwijst naar het belang van regelmatige herhaling om kennis in het langetermijngeheugen op te slaan. Niet enkel de herhaling an sich is belangrijk, ook de timing van de herhaling beïnvloedt de leerresultaten. Wie opnieuw getriggerd wordt om te herhalen enkele dagen nadat de les gegeven werd, vergeet immers trager. Eigenlijk moeten we dus eerst een stukje vergeten om het herhalingseffect optimaal te laten renderen. Deze principes kwamen reeds aan bod in een eerdere blogpost en werden eveneens toegelicht door key-note Tim Surma op de interne studiedag van januari 2021.
Bronnen
Deze blogpost is gebaseerd op een tip van lector Kurt Seys van de bachelor Toegepaste informatica.
Surma, T. (2021, 5 januari). Wijze lessen: Bouwstenen voor effectieve digitale didactiek. https://studenthowest.sharepoint.com/sites/staff/OND/Onderwijsprofessionalisering/Interne%20studiedag%20%20januari%202021/Inleiding%20en%20key-note.mp4
Andere relevante blogposts
Tips and trics om “spaced learning” te ondersteunen bij studenten